Γράφει η Βασιλική Βεντουρή, Παιδαγωγός, πιστοποιημένη στη Συμβουλευτική Γονέων και Personal Coach
Messy play.. Αντί να ξεκινήσω με ορισμούς για το τι είναι το messy play, και που αποσκοπεί θα σε ρωτήσω το εξής. Όταν ήσουν παιδί, και η μαμά σου έφτιαχνε κέικ ή έπλαθε κουλουράκια, εσύ τι έκανες; Μήπως πήγαινες πάνω από τη λεκάνη και έπαιζες με τη ζύμη; Μήπως έτρωγες και λίγη ζύμη; Μιαμ, μιαμ!! Και αν δεν ήσουν στην κουζίνα, μήπως ήσουν έξω; Μήπως έπαιζες στα χώματα, με τις πέτρες και τα ξυλαράκια; Ας μείνουμε για λίγο εδώ. Θυμήσου αυτό το παιδί και τα συναισθήματα που ένιωθες τότε.
Τι έκανες ακριβώς; Πειραματιζόσουν με τα υλικά και τις ιδιότητες τους. Με μια φράση, ανακάλυπτες τον κόσμο! Αυτή την ανάγκη έχουν όλα τα παιδιά. Να ανακαλύψουν τον κόσμο, τα υλικά, τις διαφορετικές υφές και τις γεύσεις που υπάρχουν και με οδηγό τη φαντασία τους να δημιουργήσουν αυτό που τα ίδια έχουν ανάγκη. Και πίστεψε με, έτσι μαθαίνουν!
Τώρα θέλω να σε ρωτήσω και κάτι ακόμη. Τώρα πλέον ως ενήλικας, πότε χαίρεσαι το φαγητό περισσότερο; Απλά όταν παραγγέλνεις κάτι απέξω ή όταν μπαίνεις στη κουζίνα να το δημιουργήσεις εσύ ο ίδιος; Ναι ναι, μπορεί να μου πεις ότι όταν παίρνεις φαγητό απέξω το ευχαριστιέσαι περισσότερο γιατί υπάρχει και ο παράγοντας της κούρασης. Αν δεν υπήρχε αυτός ο παράγοντας; Μήπως τις δικές μας δημιουργίες τις χαιρόμαστε κομματάκι παραπάνω; Γιατί διαθέσαμε χρόνο και προσπαθήσαμε για αυτό; Και ξαφνικά ανακαλύπτεις πως το ίδιο φαγητό που μπορεί να φτιάξεις δύο φορές, να σου βγει διαφορετικό. Ουάου! Αυτή είναι η μαγεία! Αυτό θα πει ανακαλύπτω πραγματικά τα υλικά και τις ιδιότητες τους, ανακαλύπτω τον κόσμο δηλαδή. Μέσα από τις δικές μου προσπάθειες χωρίς κανείς να μου πάρει το χέρι και να με καθοδηγήσει πώς να μαγειρέψω κάτι.
Αυτό ακριβώς έχουν ανάγκη και τα παιδιά! Να ανακαλύψουν τον κόσμο γύρω τους. Στη σχολή είχα μία καθηγήτρια που μας έλεγε συνεχώς πως ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟ Ο,ΤΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΚΕΙΝΑ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΓΚΗ. Θυμάμαι τον εαυτό μου κάθε φορά που άκουγα αυτή τη φράση, να τη γράφω στα τετράδιά μου με κεφαλαία γράμματα.
To messy play, λοιπόν, δεν είναι τίποτα διαφορετικό. Το messy play ή αλλιώς το αισθητηριακό παιχνίδι, είναι μια βιωματική δραστηριότητα, κατά την οποία το παιδί χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις, προκειμένου να πειραματιστεί με φυσικά υλικά. Και αν λερωθεί, τότε σημαίνει ότι πραγματικά το απολαμβάνει! Δε λαμβάνει καθοδήγηση από τον ενήλικα, αλλά από την ίδια του τη φαντασία. Συνεπώς, εμείς ως ενήλικες, δεν περιμένουμε από το παιδί να παράξει κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Αυτό που χρειάζεται να τονίσω, βέβαια, είναι πως το messy play λαμβάνει χώρα σε ένα ασφαλές πλαίσιο. Από την ηλικία των έξι μηνών το παιδί σου μπορεί να κάνει τους πρώτους του πειραματισμούς. Το παιδί χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις, πειραματίζεται, και ανακαλύπτει τα υλικά της φύσης, τις διαφορετικές υφές, τα διαφορετικά χρώματα, σχήματα και μυρωδιές που υπάρχουν. Εν τέλει, το messy play πώς συμβάλλει στην ανάπτυξη του παιδιού;
Μέσα από το messy play, το παιδί αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, καθώς αυτό αποφασίζει πώς θα παίξει με τα υλικά (υπενθυμίζω σε ένα ασφαλές πλαίσιο, δεν τρώμε τις πέτρες για παράδειγμα). Μαζί με την ανάληψη πρωτοβουλιών αναπτύσσεται η ανεξαρτησία αλλά και η αυτοπεποίθηση του παιδιού. Εξερευνώντας τα υλικά, καλλιεργείται η φαντασία του, η δημιουργικότητά του, εκφράζονται σκέψεις και συναισθήματα (συναισθηματική ανάπτυξη). Το παιδί, επίσης, μαθαίνει να μετρά, να ταξινομεί, αλλά έρχεται σε επαφή και με την αίσθηση του χώρου (πάνω - κάτω, μέσα - έξω,) αλλά και σε επαφή με διάφορα μεγέθη (μεγάλο - μικρό, τι χωράει και τι δεν χωράει μέσα σε κάτι άλλο). Φυσικά ενισχύεται η συγκέντρωση και ο οπτικοκινητικός συντονισμός (συντονισμός ματιού - χεριού). Και αν κάτι πάει στραβά; Τότε αυτό, είναι το καλύτερο όλων. Κάθε λάθος είναι μια νέα ευκαιρία για μάθηση! Αυτό, θέλω να το υπενθυμίζουμε συνεχώς στα παιδιά μας! Πώς; Μα φυσικά μέσα από το δικό μας παράδειγμα. Πώς συμπεριφερόμαστε εμείς όταν κάνουμε ένα λάθος;
Και όσο το παιδί δημιουργεί αυτό που πραγματικά έχει ανάγκη (σκόπιμα χρησιμοποιώ τη λέξη ανάγκη και όχι τη λέξη θέλει, γιατί εδώ μιλάμε για ανάγκες) τότε βάζει και λογάκια στο παιχνίδι. Άρα λοιπόν τι έχουμε; Και ανάπτυξη λεξιλογίου. Και που να δεις τι γίνεται αν τα υλικά αυτά δοθούν σε παραπάνω από δύο χεράκια. Τότε έχουμε συνεργασία, ομαδικότητα και ανταλλαγή ιδεών. Βασική προϋπόθεση βέβαια, είναι η ηλικία του παιδιού σου. Το παιδί σου θα πρέπει να βρίσκεται σε ηλικία που να μπορεί να μοιράζεται με τους φίλους του. Νερό, βρώσιμες πλαστελίνες, ζυμάρι, ζυμαρικά, γιαούρτι, χρώμα ζαχαροπλαστικής είναι μερικά από τα υλικά που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για messy play.
Και αν δεν έχεις χρόνο να μαζέψεις και να δώσεις τα υλικά αυτά στο παιδί σου, τότε μην ανησυχείς! Το The kidzone σου έχει τη λύση! Έχει δημιουργήσει θεματικά play kits, κουτιά αισθητηριακού παιχνιδιού, που περιλαμβάνουν σπιτική και βρώσιμη πλαστελίνη μαζί και με άλλα απλά φυσικά υλικά, που όταν τα δώσεις στα παιδιά σου, θα δεις πως με τη φαντασία τους μπορούν να στήσουν μόνα τους ένα μικρόκοσμο. Μια δική τους ιστορία. Και αν τους το δώσεις και αύριο, ίσως γεννηθεί μια διαφορετική ιστορία.
Αν θέλω να θυμάσαι μόνο μία φράση για το messy play είναι η εξής: ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ MESSY PLAY ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥΣ.